Op mijn LinkedIn profiel staat dat ik huttenbouwer ben. En bij jou staat dat er (hoogstwaarschijnlijk) niet. Toch denk ik dat ook jij een huttenbouwer bent. Dat zit zo.
Een hut is geen hut
Ik bouw al sinds mijn vroege jeugd hutjes. In de bosjes, onder tafel, in de hooiberg, in de boom. Volgens mij bouwen alle kinderen hutten. Ze hebben een natuurlijke neiging om dat te doen. Een hut is een veilig plekje, helemaal voor jezelf. Je eigen, kleine wereld waar het goed is. Waar je vrij bent en avonturen beleeft.
Zelfs als je eenmaal volwassen bent, roept de term ‘huttenbouwen’ direct dit soort associaties op en wordt het kind in je weer wakker (geef maar toe). Dus toen zich enige tijd geleden voor mij de mogelijkheid voordeed om een bedrijf in huttenbouw te beginnen, was de keuze snel gemaakt.
Palènpa maakt bouwpakketten voor houten hutten van palen en panelen. Je zet de hutten met bouten en moeren in elkaar en kunt ze daardoor eindeloos hergebruiken. Het hout komt uit gecertificeerde bosbouw. De productie vindt plaats bij timmerwerkplaatsen van het Leger des Heils die zo werkervaring bieden aan mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Naast dat we onze hutten verkopen en verhuren, is er ook een Palènpa Park waar je een dagje kunt komen bouwen.
Maar eigenlijk gaat het helemaal niet om die hutten en al deze feitelijkheden. Het maatschappelijk (hoofd)doel in onze statuten luidt ‘stimuleren dat kinderen vrij spelen en zo bijdragen aan hun fysieke, mentale en sociale ontwikkeling’. In dat vrije spel zit de crux. Een bouwpakket bestaat dan wel iedere keer uit dezelfde stapel prefab panelen, als er mee wordt gebouwd, ontstaat er toch telkens iets anders. De ene keer is het een fort, dan weer een prinsessenkasteel en soms zelfs een vliegtuig. De fantasie bepaalt wat de bouwers zien.
Wat ons als mens bijzonder maakt is dat we zelf kunnen kiezen welke betekenis we geven aan de realiteit. Wij bepalen waar die stapel hout voor staat. Wij bepalen wat voor hut we bouwen. Doordat je een idee hebt over wat je wilt gaan bouwen ontstaat er energie, komt er actie, volgt er samenwerking en is er plezier.
Merken zijn hutten
Dat betekenis geven is niet alleen maar kinderspel.Het eerste deel van mijn werkzame leven was ik er als merkenbouwer bij reclamebureaus ook professioneel mee bezig. Hoe zet je je merk in de markt? Welke rol wil je spelen in het leven van je klant? De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit regelmatig wat platte vormen aannam. “Als je dit bier drinkt, krijg je vrienden”. “Als je deze mobiele telefoon koopt, ben je hip”, dat soort dingen.
Wat ik echter leerde, was dat je de betekenis van een merk (de hut die een bedrijf, een product of een beweging heet) kunt structureren en sturen. In het proces van merkpositionering onderzoek je waar je doelgroep behoefte aan heeft en leg je vast hoe je als merk daarin gezien wilt worden. Met deze ‘bouwtekening’ richt je je activiteiten zo in dat alles wat je doet de betekenis oproept die je van tevoren hebt bepaald.
Wereldbeelden zijn hutten
Dit principe van betekenis geven, kun je ook toepassen op maatschappelijke ontwikkelingen. Als mens nemen we wat er in de wereld gebeurt, waar vanuit ons eigen wereldbeeld: een set van overtuigingen. Een feitelijke gebeurtenis (klimaatverandering bijvoorbeeld), kan zo bij verschillende mensen verschillende betekenissen krijgen of zelfs uitmonden in verschillende ‘waarheden’.
Je kunt de waarheid sturen door in te spelen op die wereldbeelden. Vanuit een cynische benadering zou je dit framing of spinning kunnen noemen. De meer positieve benadering heeft het dan tegenwoordig over het narratief. Het verhaal. In alle gevallen gaat het er om welke betekenis je geeft aan wat er feitelijk gebeurt of kan gebeuren. Dat bepaalt vervolgens hoe de wereld zich aan jou en de jouwen voltrekt en waar je voor in actie komt.
Duurzaamheid is meerdere hutten
Net zoals we op Palènpa Park met onze stapels hout ervaren, worden er rondom het begrip duurzaamheid (en al die andere begrippen die je in deze container kwijt kunt) meerdere soorten betekenissen gebouwd. Begrijp me goed: (bijna) iedereen wil bouwen aan die duurzaamheid. Maar de een ziet vooral dreiging en wil van de stapel hout een gevangenis maken om het gevaar in op te sluiten. Dat zorgt voor veiligheid en controle. De ander ziet vooral een uitdaging en wil meer en hogere torens bouwen met bruggen ertussen. Des te hoger je komt, des te verder je kunt kijken naar wat er verderop nog te ontdekken valt.
Het ene idee is mijns inziens niet per se beter dan het andere idee. Verschillende concepten trekken nou eenmaal verschillende soorten bouwers aan. In de praktijk inspireren ze elkaar en zorgt die diversiteit voor versnelling en vernieuwing. Het gaat erom (elkaar) ruimte voor vrij spel te geven. Zo komt het hele huttendorp in transitie.
Als voorbeeld: naast mijn bedrijf in huttenbouw ben ik ook nog actief in het versnellen van verduurzaming en heb ik het platform HeelHaarlemmermeer geïnitieerd. Daarin stellen we ons de gemeente Haarlemmermeer voor als een plek (hut!) waar duurzaamheid vanzelfsprekend is en iedereen daar mee bezig is. Er is plezier. Mensen hebben er zin in. En iedereen mag meespelen. Vanuit dit idee vieren we wat er al wel gebeurt en wijzen niet naar wat er nog niet gebeurt. We denken daarmee een rijpere voedingsbodem voor snellere verduurzaming te creëren en mensen in beweging te krijgen die nu nog niet in beweging zijn.
Welke hut wil jij bouwen?
Volgens mij ben jij dus ook een huttenbouwer. Je bouwt immers aan een toekomst die er nog niet is en probeert anderen enthousiast te maken om daaraan mee te gaan doen.
De vraag is, welke hut wil je bouwen? Hoe mogen wij meespelen? En waar zit onze ontwikkeling?
In ieder geval: heb veel plezier!
Bas van Haastrecht
bas@palenpa.nl