Het jaar 2020 loopt tegen zijn einde en dat betekent dat de lijstjes met goede voornemens weer tevoorschijn worden getoverd. Hersens kraken al over de vragen ‘Wat wil ik volgend jaar anders doen?’ en ‘Wat wil ik volgend jaar bereiken?’ Ik kan me zomaar voorstellen dat op vele lijstjes staat dat iedereen, in tegenstelling tot de afgelopen tijd, vooral dingen samen met anderen wil doen en weer meer verbinding wil zoeken met anderen zodra dit kan. Want velen van ons voelen nu minder verbinding dan normaal. De verbinding zoeken, dat zal voor velen het thema van 2021 zijn. Dit geldt ook zeker voor mij, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Ook vanuit Route Circulair staat 2021 in het teken van het opzoeken van de verbinding. Wij geloven erin dat dit cruciaal is in het versnellen van de transitie naar de circulaire economie en dit willen we doen door de verbinding te zoeken met andere partijen.
Wat veel van de lezers hier bindt, is waarschijnlijk dat we allemaal streven naar een circulaire economie. De thematiek van ‘verbinding zoeken en het samen doen’ sluit hier naadloos op aan. Zoals ik hiervoor al aangaf, is het wat mij betreft zelfs cruciaal als je het mij vraagt en daar wil ik het met jullie over hebben! Want wat is nou eigenlijk de waarde van verbinden en samenwerken als we het hebben over die o zo grote transitie naar een circulaire economie?
We schetsen vaak een beeld van een ideale wereld waar we naartoe willen en waar we naar streven om dit te realiseren, om zo het hoofd te bieden aan de uitdagingen waar we voor staan. Over een paar onderdelen van deze ideale wereld zijn we het wel eens, zoals dat we van onze lineaire ‘take-make-dispose’ gewoonte over moeten gaan op duurzame en circulaire processen, waarmee we zorgen dat we ketenbreed (en misschien zelfs wel systeembreed) de waarde van materialen en producten behouden en het verlies van waarde minimaliseren.
Oké, dus het beeld van de ideale circulaire wereld heeft redelijk herkenbare contouren, maar hoe komen we daar? Het gaat om de beweging hierheen goed op gang brengen en de route naar dit punt uitstippelen. En in de vorige zin zit ook direct de crux. We moeten ‘de route uitstippelen’. We weten nog niet precies hoe we gaan komen in die ideale circulaire wereld. Wat we wel weten is dat circulaire oplossingen veelal alleen van de grond komen als met andere partijen in de keten wordt samengewerkt en dat we op nieuwe manieren gaan samenwerken.
Los van het feit dat het simpelweg nodig is om op andere manieren de verbinding te zoeken, is er ook een andere manier waarop je hiernaar kunt kijken. Als Industrieel ecoloog ben ik altijd enorm gefascineerd door over de eigen organisatiegrenzen heen kijken om te leren van wat er achter die grenzen gebeurt. Vaak valt er enorm veel te leren en te ontdekken van hoe anderen omgaan met problemen. Een voorbeeld uit onverwachte hoek dat ik erg interessant vind is het begin van het lopende band werk bij Ford. Aanvankelijk was een auto van Ford (net als elke andere auto begin 19e eeuw) een absoluut luxeproduct. Het was een arbeidsintensief proces en elke autofabrikant werkte op deze manier. Echter, na een bezoek van Henry Ford aan een slachthuis in Chicago deed hij een idee op. Wat hij hier zag was praktisch gezien een demontagelijn voor koeien. Koeien hingen aan het plafond en verplaatsten zich op deze manier door het slachthuis om als het ware ‘gedemonteerd’ te worden. Met deze beelden op zak heeft hij dit principe omgedraaid voor het productieproces van zijn eigen auto’s en er een montagelijn (oftewel de lopende band) van gemaakt. Door over de grenzen van zijn eigen organisatie heen te kijken en de verbinding te zoeken met een industrie die op het eerste oog totaal niks met die van hem te maken had, heeft hij de hele auto-industrie opgeschud en gerevolutioneerd.
Uiteindelijk is dit een belangrijk onderdeel geweest in de start van massaproductie en -al is het misschien allemaal niet zo fraai- het is wel een schitterend voorbeeld van de waarde die schuilgaat bij onverwachte verbindingen. Ik geloof ook voor de transitie naar een circulaire economie dat er veel potentiële waarde schuilgaat in verbindingen die op het eerste oog wellicht wat onverwacht lijken.
Ook tegenwoordig zijn er prachtige voorbeelden te vinden van plekken waar op ‘onverwachte plekken’ verbinding wordt gevonden. Zo varen er op de Noordzee tussen de windmolens in windmolenparken weinig schepen, wat het goed mogelijk maakt om iets met deze rustige ruimte te doen. Een van de dingen waar nu mee geëxperimenteerd wordt, is om tussen de winmolens op een duurzame manier zeewier te kweken. Dit kan vervolgens gebruikt worden als duurzame grondstof voor bio plastic en biobrandstof, of eiwitrijk vee- en visvoer. Daarnaast kan zeewier zelfs gebruikt worden als isolatiemateriaal!
Kortom, de verbinding met elkaar zoeken kan ontzettend mooie dingen opleveren. In onze ambitie om de beweging naar de ideale circulaire wereld op gang te brengen, de contouren van deze wereld en de weg er naartoe steeds helderder te maken, is het belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven. Dit zal vanuit Route Circulair centraal staan in 2021 (en daarna). Eén van de voorbeelden van hoe we hier mee bezig gaan, is door het starten van een Community of Practice op het thema circulariteit en digitalisering om met verschillende partijen na te denken over hoe digitalisering kan helpen in het bereiken van circulaire ambities.
Want in de verbindingen die we zoeken en met elkaar aangaan schuilt de kracht van de beweging die we met z’n allen proberen te versnellen!